تعریف تخته چندلایی به زبان ساده
این مقاله هر آنچه را که باید در مورد چندلایی یا همان به اشتباه تخته سه لا بدانید به شما می آموزد! و به همه سؤالات شما پاسخ می دهد. مثلاً اینکه تفاوت بین انواع چندلایی چیست؟ یا لازم است در خرید چندلایی دنبال چه چیزی باشید؟ بسیاری از طرحهای نجاری به چندلایی نیاز دارد. از سازندگان محصولات چوبی در مورد انواع چندلایی سؤالات زیادی پرسیده میشود. پاسخ همیشگی: بستگی دارد!
نوع چندلایی استفاده شده در قفسه های انبار با نوع استفاده شده در قفسه کتاب کودک یا کابینت آشپزخانه بسیار تفاوت دارد. امیدواریم این راهنما بخشی از رمز و راز این مصالح ساختمانی همه کاره را از بین ببرد. در این مقاله هر آنچه را که باید در مورد چندلایی و سایر ورق ها بدانید به شما آموزش خواهیم داد!
چندلایی چیست؟
چندلایی یا پلایوود یک ماده مرکب (کامپوزیت) است، به این معنی که از چندین لایه به هم چسبیده تشکیل شده است که خروجی نهایی یک ورق بزرگ است. مهم نیست که چه چیزی میسازید، یک خانه درختی یا یک خانه واقعی. به احتمال زیاد به چندلایی نیاز خواهید داشت.
هنگامی که تعداد زیادی ورقه نازک چوب را بطوری بهم بچسبانید که رگه بندی هر لایه عمود بر لایه قبلی باشد، محصول نهایی محکمتر و منعطفتر از زمانی خواهد بود که از یک چوب یک تکه استفاده میکنید. به علاوه، این راهی ساده تر و اقتصادیتر برای پوشش سطوح بزرگ است.
ورق چندلایی چقدر بزرگ است؟
معمولاً فروش چندلایی در ابعاد 122در 244 سانتیمتر است. همچنین شاید بتوانید اندازه های کوچکتری به نام «پنل » پیدا کنید که از قبل به اندازه های قابل کنترل تر بریده شده اند.
تخته چندلا یا چندلایی چگونه ساخته میشود؟
ابتدا کنده را در آب خیس میکنند، سپس آنرا در دستگاه بزرگی قرار میدهند تا ورقه ورقه شود – مانند پوست کندن سیب. به این ورقه ها ونیر یا روکش یا لایی میگویند. لاییها را در جهت مخالف به هم میچسبانند و برای ایجاد تخته چندلا به یکدیگر پرس میکنند.
تعداد لایه ها در چندلایی
وقتی برای اولین بار کار با چوب را شروع کردم، فهمیدم که تعداد لایه ها در چندلایی تعیین کننده ضخامت ورق است. وقتی متوجه شدم که ممکن است ورق های 7، 9، 11 و 13 لایه همگی 19 میلیمتر ضخامت داشته باشند، گیج شدم! عجیبتر آنکه ضخامت بیشتر تخته های سه لا 19 میلیمتر (یا 12 یا 6) نیست، بلکه کمتر است! پس طبیعی بود که برخی از پروژه های من کاملاً درست از آب در نمیآمدند!
بنابراین اگر در کارتان از چندلایی استفاده میکنید، چرا به جای ورق 7 لایه، ورقه گرانتر 11 لایه را انتخاب کنید؟ هر دو ضخامت یکسانی دارند، پس کارکرد و کیفیتشان نیز یکی است، درست است؟ نه، اینطور نیست!
ورق چندلایی با 11 لایه، لایه های نازکتری دارد که در بین هر دو لایه چسب چوب وجود دارد. هر یک از آن لایه های چوبی کمتر از 1.5 میلیمتر ضخامت دارند! لایه های بیشتر = پایداری بیشتر
دقت کنید که لایه های فوقانی و پایینی ورق 7 لایه فوق العاده نازک است، در حالی که بقیه لایه ها به قدر کافی ضخیم هستند. حالا تصور کنید که ورق 7 لایه را سنباده بزنید. خیلی راحت سنباده زدن شما به لایه بعدی میرسد! و این افتضاح است!
ورق 11 لایه، لایه های پایدارتری دارد و لایه بالایی و پایینی ضخیمتر هستند. این موضوع سبب میشود سنباده زدن به سمت لایه های داخل سختتر باشد.
هنگامی که یک چندلایی 11 لایه ای را برش میدهید، معمولاً خرد شدن لبه ها بسیار کم است، زیرا چسب چوب لایه های نازکتر را محکمتر به هم میچسباند. در مورد تخته چندلایی 7 لایی ارزانتر ، در تکه های بزرگ ممکن است لبه بریده شده بشکنند و اتصال بین دو قطعه را ضعیف کند.
حال آیا برای اولین پروژه خود به چندلایی 11 لایه ای گران قیمت از جنس توس بالتیک نیاز دارید؟ البته که نه! من فقط از اجناس خوب در زیباترین مبلمان استفاده خواهم کرد که بدون شک نیاز به دقت و کیفیت دارد.
درجه بندی چندلایی
درجه چندلایی وابسته به کیفیت و ظاهر چوب است، به ویژه لایه های بیرونی که دیده میشود. هرچه درجه بالاتر، سطح بی عیبتر خواهد بود. قبل از انتخاب چندلایی به پایان پروژه فکر کنید و اینکه چه میخواهید.
چندلایی درجه C/D
فکر کنید میخواهید یک دیوار سنگنوردی بسازید. قطعا چندلایی ارزان قیمت درجه C/D انتخاب خوبی است. بافت این دیوار رنگ شده و پوشیده از سنگریزه است. در لایه‌های بیرونی تعدادی گره و سوراخ وجود دارد، اما برای دیوار کوهنوردی و سنگنوردی، اینها مزیت هم است!
برای پروژه های رنگ شده که هر دو طرف تخته نمایان است، مانند یک نیمکت با قابلیت نگهداری وسایل در زیر آن برای سرسرای ورودی خانه، میتوان از چندلایی درجه B استفاده کرد. سوراخهای لایه های بیرونی پوشانده شده و رنگ آمیزی، هرگونه گره یا نقص را برای یک فینیش بی عیب میپوشاند.
چندلایی درجه A
چندلایی درجه A سطحی کاملاً صاف دارد و مناسب زمانی است که میخواهید کار را رنگ کنید. هیچ گره یا نقصی در آن نیست و هر دو طرف کار بی عیب و نقص است. این گرانترین نوع چندلایی است و معمولاً در مبلمان یا کابینتهای سفارشی سطح بالا دیده میشود.
چندلایی با درجه بندی دو حرفی
گاهی اوقات، در درجه بندی چندلایی دو حرف میبینید. به عنوان مثال A-B. یعنی یک طرف ورق درجه A و طرف دیگر درجه B است. بنابراین یک طرف کاملاً صاف و طرف دیگر دارای سوراخ و گره وصله شده خواهد بود.
این کار مفید است. چون A یکدست گرانتر از A و B ترکیبی است. و از طرفی در پروژه شما تغییری ایجاد نمیکند. چون تنها یک طرف کار دیده میشود. مثلا از چندلایی A-B برای درب کشوها میتوان استفاده کرد. زیرا یک طرف آن با صفحات چوبی پوشانده شده، در حالی که طرف دیگر فقط رنگ آمیزی میشود.
انواع چندلایی
انواع مختلفی از چندلایی وجود دارد و امکان انتخاب بسیار زیاد است. موارد اصلی در ادامه آمده است، اما همیشه میتوانید از توصیه تولیدیهای چوب و الوار استفاده کنید..
چندلایی ساختمانی
این نوع چندلایی برای قاب بندیهای محکم استفاده میشود که بخواهید روی آنرا بعدا دیزاین کنید. هدف اصلی این است که تا حد امکان قوی باشد. چندلایی ساختمانی فقط در دو درجه C و D وجود دارد. نسبت به سایر گزینه ها هزینه کمتری دارد، اما برای زیبایی آن کار بسیار بیشتری لازم است.
چندلایی برای مبلمان یا کابینت
در صنایع چوب، اغلب از این نوع چندلایی استفاده میشود. تخته چندلای چوب نرم معمولاً ارزانتر است و از چوبهای روسی، کاج، یا صنوبر ساخته میشود. احتمال خمیدگی و خراش در آن بیشتر است، بنابراین برای صفحه میز مناسب نیست. تخته چندلای چوب سخت، به چوب لایه فوقانی مانند افرا یا توس اشاره دارد.
تخته چندلای فضای بیرونی
تخته چندلای بیرونی به طور خاص برای مقاومت در برابر عناصر خارجی ساخته شده است. چسبی که برای نگه داشتن ونیرها در کنار هم استفاده میشود در برابر آب مقاوم است. همچنین معمولاً تعداد لایه های ونیر بیشتری نسبت به تخته چندلای داخلی دارد. بنابراین چسب بیشتری در چندلایی وجود دارد که باعث میشود ورق در برابر آب و کپک مقاومتر شود. با این حال، برای محافظت از چوب در برابر پوسیدگی، باید از فینیش ضد آب مانند رنگهای بیرونی استفاده کنید.
چندلایی با درجه دریایی
یکی از بهترین درجه های موجود، چندلایی دریایی است. در هر لایه ونیر تمام سوراخها پر میشود. چسب استفاده شده نیز ضد آب است تا لایه ها از هم جدا نشود. به همین دلیل است که چسب چوب ضد آب را در تمام پروژه های فضای باز توصیه میکنیم!
ورق های دیگر غیر از چندلایی
علاوه بر چندلایی، چند نوع دیگر از کالاهای ورقه ای وجود دارد که معمولاً استفاده میشود. با این حال، آنها تقریباً به اندازه چندلایی قوی نیستند. این ورقها در برخی شرایط بسیار بادوام هستند، اما نمیتوانند شکافهای بزرگ را بپوشانند و وزن زیادی را تحمل کنند.
تخته فیبر با چگالی متوسط (MDF)
ام دی اف یا MDF یکی از رایجترین جایگزینهای چندلایی است. از مخلوط کردن الیاف چوب و خاک اره با چسب و سپس فشار دادن این خمیر به شکل یک ورقه درست میشود. گاهی اوقات لایه بیرون با یک لایه نازک ملامین پوشانده شده، بنابراین در این حالت پس از مونتاژ نیازی به فینیش و رنگکاری نیست.
مزیت اصلی این محصول بی نقص بودن سطح تمام شده است. از آنجایی که کاملاً دست ساز و مصنوعی است، لازم نیست نگران هیچ گونه گره یا نقص احتمالی کالا باشید. با این حال، چون هیچ رگه چوبی وجود ندارد، اگر بخواهید پروژه فینیش شده خود را رنگ کنید، مشکل ساز میشود.
برش و رنگ آمیزی ام دی اف بسیار آسان است. با این حال، نمیتواند فشار زیادی را تحمل کند، پس اگر مثلا برای ایجاد سوراخ، از قبل مته ریزتر نزنید یا وزن را به درستی تحمل نکنید، احتمالاً محصول نهایی دچار ترک یا شکاف میشود.
تخته سخت شباهت زیادی به MDF دارد ولی سختتر و نازکتر است. به همان روش ام دی اف ساخته میشود، اما بسیار فشرده تر است. معمولاً جهت پشتِ کار کابینت و قفسه کتاب استفاده میشود.
نئوپان
نئوپان ارزانترین جایگزین چندلایی است. چون معمولاً از مواد بازیافتی است و از خرده چوبهای حاصل از ضایعات گیاهان بزرگ و کارخانه های چوب بری و آسیاب چوب و تولیدیهای سایر محصولات چوبی ساخته میشود.
نئوپان ارزانتر از چندلایی است، اما بین تمام محصولات یادشده، کمترین دوام را دارد. این همان متریالی است که محصولات ایکیا با آن ساخته و تولید میشود. به سادگی میشکند و اگر خیس شود باد میکند.
OSB
ا اس بی یا OSB تا حدودی شبیه به نئوپان است، اما با تراشه ها و برشهای بزرگ و نازک به جای خرده های کوچک ساخته شده است. از آنجایی که اجزا تشکیل دهده آن استحکام بیشتری دارند، خود تخته نیز از نئوپان قویتر است.
از OSB میتوان برای قفسه های انباری استفاده کرد، زیرا آنها دیده نمیشوند و نیازی به ظاهر زیبا ندارند. OSB گزینه ای ارزان برای پوشش منطقه ای بزرگ است، اما اگر چیزی میسازید که همیشه میبینید، پیشنهادم جنس بهتر است.
نوع چندلایی استفاده شده در قفسه های انبار با نوع استفاده شده در قفسه کتاب کودک یا کابینت آشپزخانه بسیار تفاوت دارد. امیدواریم این راهنما بخشی از رمز و راز این مصالح ساختمانی همه کاره را از بین ببرد. در این مقاله هر آنچه را که باید در مورد چندلایی و سایر ورق ها بدانید به شما آموزش خواهیم داد!
چندلایی چیست؟
چندلایی یا پلایوود یک ماده مرکب (کامپوزیت) است، به این معنی که از چندین لایه به هم چسبیده تشکیل شده است که خروجی نهایی یک ورق بزرگ است. مهم نیست که چه چیزی میسازید، یک خانه درختی یا یک خانه واقعی. به احتمال زیاد به چندلایی نیاز خواهید داشت.
هنگامی که تعداد زیادی ورقه نازک چوب را بطوری بهم بچسبانید که رگه بندی هر لایه عمود بر لایه قبلی باشد، محصول نهایی محکمتر و منعطفتر از زمانی خواهد بود که از یک چوب یک تکه استفاده میکنید. به علاوه، این راهی ساده تر و اقتصادیتر برای پوشش سطوح بزرگ است.
ورق چندلایی چقدر بزرگ است؟
معمولاً فروش چندلایی در ابعاد 122در 244 سانتیمتر است. همچنین شاید بتوانید اندازه های کوچکتری به نام «پنل » پیدا کنید که از قبل به اندازه های قابل کنترل تر بریده شده اند.
تخته چندلا یا چندلایی چگونه ساخته میشود؟
ابتدا کنده را در آب خیس میکنند، سپس آنرا در دستگاه بزرگی قرار میدهند تا ورقه ورقه شود – مانند پوست کندن سیب. به این ورقه ها ونیر یا روکش یا لایی میگویند. لاییها را در جهت مخالف به هم میچسبانند و برای ایجاد تخته چندلا به یکدیگر پرس میکنند.
تعداد لایه ها در چندلایی
وقتی برای اولین بار کار با چوب را شروع کردم، فهمیدم که تعداد لایه ها در چندلایی تعیین کننده ضخامت ورق است. وقتی متوجه شدم که ممکن است ورق های 7، 9، 11 و 13 لایه همگی 19 میلیمتر ضخامت داشته باشند، گیج شدم! عجیبتر آنکه ضخامت بیشتر تخته های سه لا 19 میلیمتر (یا 12 یا 6) نیست، بلکه کمتر است! پس طبیعی بود که برخی از پروژه های من کاملاً درست از آب در نمیآمدند!
بنابراین اگر در کارتان از چندلایی استفاده میکنید، چرا به جای ورق 7 لایه، ورقه گرانتر 11 لایه را انتخاب کنید؟ هر دو ضخامت یکسانی دارند، پس کارکرد و کیفیتشان نیز یکی است، درست است؟ نه، اینطور نیست!
ورق چندلایی با 11 لایه، لایه های نازکتری دارد که در بین هر دو لایه چسب چوب وجود دارد. هر یک از آن لایه های چوبی کمتر از 1.5 میلیمتر ضخامت دارند! لایه های بیشتر = پایداری بیشتر
دقت کنید که لایه های فوقانی و پایینی ورق 7 لایه فوق العاده نازک است، در حالی که بقیه لایه ها به قدر کافی ضخیم هستند. حالا تصور کنید که ورق 7 لایه را سنباده بزنید. خیلی راحت سنباده زدن شما به لایه بعدی میرسد! و این افتضاح است!
ورق 11 لایه، لایه های پایدارتری دارد و لایه بالایی و پایینی ضخیمتر هستند. این موضوع سبب میشود سنباده زدن به سمت لایه های داخل سختتر باشد.
هنگامی که یک چندلایی 11 لایه ای را برش میدهید، معمولاً خرد شدن لبه ها بسیار کم است، زیرا چسب چوب لایه های نازکتر را محکمتر به هم میچسباند. در مورد تخته چندلایی 7 لایی ارزانتر ، در تکه های بزرگ ممکن است لبه بریده شده بشکنند و اتصال بین دو قطعه را ضعیف کند.
حال آیا برای اولین پروژه خود به چندلایی 11 لایه ای گران قیمت از جنس توس بالتیک نیاز دارید؟ البته که نه! من فقط از اجناس خوب در زیباترین مبلمان استفاده خواهم کرد که بدون شک نیاز به دقت و کیفیت دارد.
درجه بندی چندلایی
درجه چندلایی وابسته به کیفیت و ظاهر چوب است، به ویژه لایه های بیرونی که دیده میشود. هرچه درجه بالاتر، سطح بی عیبتر خواهد بود. قبل از انتخاب چندلایی به پایان پروژه فکر کنید و اینکه چه میخواهید.
چندلایی درجه C/D
فکر کنید میخواهید یک دیوار سنگنوردی بسازید. قطعا چندلایی ارزان قیمت درجه C/D انتخاب خوبی است. بافت این دیوار رنگ شده و پوشیده از سنگریزه است. در لایه‌های بیرونی تعدادی گره و سوراخ وجود دارد، اما برای دیوار کوهنوردی و سنگنوردی، اینها مزیت هم است!
برای پروژه های رنگ شده که هر دو طرف تخته نمایان است، مانند یک نیمکت با قابلیت نگهداری وسایل در زیر آن برای سرسرای ورودی خانه، میتوان از چندلایی درجه B استفاده کرد. سوراخهای لایه های بیرونی پوشانده شده و رنگ آمیزی، هرگونه گره یا نقص را برای یک فینیش بی عیب میپوشاند.
چندلایی درجه A
چندلایی درجه A سطحی کاملاً صاف دارد و مناسب زمانی است که میخواهید کار را رنگ کنید. هیچ گره یا نقصی در آن نیست و هر دو طرف کار بی عیب و نقص است. این گرانترین نوع چندلایی است و معمولاً در مبلمان یا کابینتهای سفارشی سطح بالا دیده میشود.
چندلایی با درجه بندی دو حرفی
گاهی اوقات، در درجه بندی چندلایی دو حرف میبینید. به عنوان مثال A-B. یعنی یک طرف ورق درجه A و طرف دیگر درجه B است. بنابراین یک طرف کاملاً صاف و طرف دیگر دارای سوراخ و گره وصله شده خواهد بود.
این کار مفید است. چون A یکدست گرانتر از A و B ترکیبی است. و از طرفی در پروژه شما تغییری ایجاد نمیکند. چون تنها یک طرف کار دیده میشود. مثلا از چندلایی A-B برای درب کشوها میتوان استفاده کرد. زیرا یک طرف آن با صفحات چوبی پوشانده شده، در حالی که طرف دیگر فقط رنگ آمیزی میشود.
انواع چندلایی
انواع مختلفی از چندلایی وجود دارد و امکان انتخاب بسیار زیاد است. موارد اصلی در ادامه آمده است، اما همیشه میتوانید از توصیه تولیدیهای چوب و الوار استفاده کنید..
چندلایی ساختمانی
این نوع چندلایی برای قاب بندیهای محکم استفاده میشود که بخواهید روی آنرا بعدا دیزاین کنید. هدف اصلی این است که تا حد امکان قوی باشد. چندلایی ساختمانی فقط در دو درجه C و D وجود دارد. نسبت به سایر گزینه ها هزینه کمتری دارد، اما برای زیبایی آن کار بسیار بیشتری لازم است.
چندلایی برای مبلمان یا کابینت
در صنایع چوب، اغلب از این نوع چندلایی استفاده میشود. تخته چندلای چوب نرم معمولاً ارزانتر است و از چوبهای روسی، کاج، یا صنوبر ساخته میشود. احتمال خمیدگی و خراش در آن بیشتر است، بنابراین برای صفحه میز مناسب نیست. تخته چندلای چوب سخت، به چوب لایه فوقانی مانند افرا یا توس اشاره دارد.
تخته چندلای فضای بیرونی
تخته چندلای بیرونی به طور خاص برای مقاومت در برابر عناصر خارجی ساخته شده است. چسبی که برای نگه داشتن ونیرها در کنار هم استفاده میشود در برابر آب مقاوم است. همچنین معمولاً تعداد لایه های ونیر بیشتری نسبت به تخته چندلای داخلی دارد. بنابراین چسب بیشتری در چندلایی وجود دارد که باعث میشود ورق در برابر آب و کپک مقاومتر شود. با این حال، برای محافظت از چوب در برابر پوسیدگی، باید از فینیش ضد آب مانند رنگهای بیرونی استفاده کنید.
چندلایی با درجه دریایی
یکی از بهترین درجه های موجود، چندلایی دریایی است. در هر لایه ونیر تمام سوراخها پر میشود. چسب استفاده شده نیز ضد آب است تا لایه ها از هم جدا نشود. به همین دلیل است که چسب چوب ضد آب را در تمام پروژه های فضای باز توصیه میکنیم!
ورق های دیگر غیر از چندلایی
علاوه بر چندلایی، چند نوع دیگر از کالاهای ورقه ای وجود دارد که معمولاً استفاده میشود. با این حال، آنها تقریباً به اندازه چندلایی قوی نیستند. این ورقها در برخی شرایط بسیار بادوام هستند، اما نمیتوانند شکافهای بزرگ را بپوشانند و وزن زیادی را تحمل کنند.
تخته فیبر با چگالی متوسط (MDF)
ام دی اف یا MDF یکی از رایجترین جایگزینهای چندلایی است. از مخلوط کردن الیاف چوب و خاک اره با چسب و سپس فشار دادن این خمیر به شکل یک ورقه درست میشود. گاهی اوقات لایه بیرون با یک لایه نازک ملامین پوشانده شده، بنابراین در این حالت پس از مونتاژ نیازی به فینیش و رنگکاری نیست.
مزیت اصلی این محصول بی نقص بودن سطح تمام شده است. از آنجایی که کاملاً دست ساز و مصنوعی است، لازم نیست نگران هیچ گونه گره یا نقص احتمالی کالا باشید. با این حال، چون هیچ رگه چوبی وجود ندارد، اگر بخواهید پروژه فینیش شده خود را رنگ کنید، مشکل ساز میشود.
برش و رنگ آمیزی ام دی اف بسیار آسان است. با این حال، نمیتواند فشار زیادی را تحمل کند، پس اگر مثلا برای ایجاد سوراخ، از قبل مته ریزتر نزنید یا وزن را به درستی تحمل نکنید، احتمالاً محصول نهایی دچار ترک یا شکاف میشود.
تخته سخت شباهت زیادی به MDF دارد ولی سختتر و نازکتر است. به همان روش ام دی اف ساخته میشود، اما بسیار فشرده تر است. معمولاً جهت پشتِ کار کابینت و قفسه کتاب استفاده میشود.
نئوپان
نئوپان ارزانترین جایگزین چندلایی است. چون معمولاً از مواد بازیافتی است و از خرده چوبهای حاصل از ضایعات گیاهان بزرگ و کارخانه های چوب بری و آسیاب چوب و تولیدیهای سایر محصولات چوبی ساخته میشود.
نئوپان ارزانتر از چندلایی است، اما بین تمام محصولات یادشده، کمترین دوام را دارد. این همان متریالی است که محصولات ایکیا با آن ساخته و تولید میشود. به سادگی میشکند و اگر خیس شود باد میکند.
OSB
ا اس بی یا OSB تا حدودی شبیه به نئوپان است، اما با تراشه ها و برشهای بزرگ و نازک به جای خرده های کوچک ساخته شده است. از آنجایی که اجزا تشکیل دهده آن استحکام بیشتری دارند، خود تخته نیز از نئوپان قویتر است.
از OSB میتوان برای قفسه های انباری استفاده کرد، زیرا آنها دیده نمیشوند و نیازی به ظاهر زیبا ندارند. OSB گزینه ای ارزان برای پوشش منطقه ای بزرگ است، اما اگر چیزی میسازید که همیشه میبینید، پیشنهادم جنس بهتر است.